Een aantrekkelijk dorp voor en van alle bewoners, dat is waar Voor Winterswijk voor staat.
Ben je ondernemer of woon je in een van de wijken? Run je een boerenbedrijf of bouw je mee aan de leefbaarheid in ons buitengebied? Loopt je leven op rolletjes of heb je een steuntje in de rug nodig? Wie je ook bent of wat je ook doet, investeren in Winterswijk doen we samen en voor iedereen. Bij een mooi centrum horen mooie wijken en een leefbaar buitengebied waar iedereen die dat wil een boterham kan verdienen.

Voor Winterswijk heeft vertrouwen in de organiserende kracht van onze inwoners. Zet jij de schouders onder jouw bedrijf, vereniging of bijvoor- beeld de leefbaarheid in jouw wijk dan moet de gemeente, daar waar dat nodig en mogelijk is, de helpende hand te bieden zodat jij er een succes van kunt maken.

Gezonde groei is goed voor Winterswijk, maar om grote ontwikkelingen in en rond Winterswijk op de juiste plek en juiste schaal te kunnen realiseren hebben we jouw hulp nodig. Samen met onze inwoners en ondernemers stellen wij een breed gedragen visie op waarin staat hoe we onze schaarse ruimte verdelen zodat we de vele toekomstige uitdagingen de juiste passende plek kunnen geven.

Voor Winterswijk gaat met gezond verstand en duurzaam om met die beschikbare ruimte. We bouwen geen luchtkastelen maar zorgen voor goede betaalbare, duurzame en toekomstbestendige huisvesting voor onze instellingen en verenigingen. Met de hoofdletter S van Samenwerken voorop. “De Winterswijkse maat” noemen we dat.

Voor Winterswijk kijkt daarbij altijd eerst naar inbreiding of hergebruik van verouderde locaties voordat we natuur of agrarische grond opofferen aan nieuwe ontwikkelingen. Wat we bouwen of aanleggen, onderhouden we goed.

Bij woningbouw richten we ons op goede doorstroming op de woning- markt. Binnen de dorpsgrenzen bouwen we passende en betaalbare woningen voor jong en oud. Daar waar we bestaand en monumentaal vastgoed kunnen benutten voor huisvesting, zullen wij de helpende hand bieden om die ontwikkeling mogelijk te maken.

Samen met de oudere inwoner zullen wij gaan kijken hoe zij de stap kunnen maken naar een kleine passende woning zodat hun te grote en mogelijk verouderde woning weer vrijkomt, zodat deze na verduurzaming weer onderdak aan een jong gezin kan bieden.
Ook de vele mooie en passende woningbouwprojecten in het buitengebied zullen wij niet uit het oog verliezen. Door het voeren van een efficiënte ruimtelijke procedure zonder geneuzel en met een praktische oog voor win-winsituaties voor het buitengebied, zullen er op een passende manier een flink aantal woningen gebouwd kunnen worden.
Mét creativiteit naar oplossingen zoeken, maar zónder aantasting van het unieke buitengebied of onnodige nieuwbouw. Veel liever het reeds bestaande inzetten in plaats van duur, onnodig en nieuw. Bestaand vastgoed voor woonruimte gebruiken, bestaand industrieterrein weer mooi maken, bestaand jong talent voor Winterswijk behouden, bestaand Nationaal Landschap verder van kwaliteit voorzien, enzovoort. Dat is wat u kunt verwachten van ons.

De unieke parels van Winterswijk koesteren en versterken.

En dat altijd met de Winterswijkse maat.

Waarbij we de absolute wil hebben om écht te verbinden. We doen dat op de “Voor Winterswijk”-manier: met gezond verstand, met de poten in de klei, duidelijk taalgebruik en met heldere uitgangspunten. We horen graag hoe jij over de zaken denkt. Door altijd eerst te luisteren en daardoor te weten hoe Winterswijkers over belangrijke thema’s denken.

Dit komt door onze altijd uitgestoken hand.
We discussiëren niet te veel op sociale media, maar gaan gewoon koffie drinken bij de mensen thuis. Alleen door regelmatig met elkaar in gesprek te gaan, kun je een visie bepalen en de juiste prioriteiten stellen.
Wij vinden dat ook het gemeentebestuur die duidelijke taal moet spreken zonder papieren tijgers en dat zij durf en lef moet hebben om samen met jou altijd eerst de praktische oplossing te zoeken. We staan voor een gemeentebestuur dat zich kwetsbaar durft op te stellen en bij moeilijke beslissingen het open gesprek en persoonlijke contact niet schuwt.

Na de rumoerige afgelopen vier jaar is er behoefte aan een nieuw en fris geluid. Aan creativiteit en ideeën. Aan nieuwe energie. We merken dat aan alle reacties op de ‘oude politiek’.
Dat biedt de jonge politieke partij Voor Winterswijk de ruimte om snel heel groot te worden.

Een beweging voor mensen die zoekende zijn naar een partij die altijd simpele oplossingen tracht te vinden voor complexe problemen. Een partij met begrijpelijk taalgebruik en een nuchtere blik op de wereld.
Voor Winterswijk heeft vertrouwen in de Winterswijkers, die heel goed in staat zijn om hun eigen mening, wensen en ideeën te bepalen. Wij geloven in de regie van mensen over hun eigen leven en over hun eigen leefomgeving.

Tom van Beek

Fractievoorzitter, lijsttrekker en oprichter Voor Winterswijk

De invloed van burgers op de ontwikkeling van Winterswijk vergroten. Met ‘de Voor-Winterswijkse manier’ van werken: laagdrempelig, concreet en met heldere kaders.
De politiek gaat elkaar omarmen via een raadsakkoord op hoofdlijnen.

Betrokkenheid en saamhorigheid
De gemeente maken we samen: vóor de inwoners en mét de inwoners.
‘Voor Winterswijk’ wil een Winterswijk waarin het goed leven en werken is. Daarbij is de betrokkenheid en saamhorigheid van mensen bij hun wijk, buurtschap of het dorp heel belangrijk. Die gemeente maken we samen. Initiatieven vanuit de samenleving zijn richtinggevend. Inwoners worden door de gemeente actief betrokken bij besluiten die hen direct raken.
We zijn er klaar mee dat de overheid en de politiek zichzelf van de burger vervreemd heeft. Als de overheid onbereikbaar is, is er iets grondig mis. Cruciale denkfout van de gemeentelijke overheid zelf is dat ze zichzelf ziet als een bedrijf, met de burger als klant. Ofwel is de overheid (en politiek) onzichtbaar geworden, of ze is wel zichtbaar, maar ontoegankelijk. Probeer maar eens iemand aan de telefoon te krijgen als je een probleem hebt of als je iets niet helemaal begrijpt. Ondertussen zien mensen hoe belangrijke overheidstaken als volkshuisvesting of ruimtelijke ordening zijn verloederd.
Een deel van de samenleving die zich het kan permitteren zegt: de gemeente kan me gestolen worden, ik keer me ervan af. Maar diegenen die het meest van die overheid afhankelijk zijn, zitten klem.
Om die reden waarschuwt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) al jaren voor een groeiende kloof in ons land. Met aan de ene kant een groep mensen die zich goed staande kan houden in deze snel veranderende wereld, waarin mensen met de computer alles moeten kunnen en mensen zelf alles moeten regelen. En aan de andere kant een groep mensen die minder goed mee kan komen, die achterblijft in inkomen, kampt met een slechtere gezondheid, woont is slechtere huizen, minder kans heeft op werk. En juist die groep komt het eerst in de problemen.

Meer vertrouwen in eigen professionals
‘Voor Winterswijk’ heeft zich de afgelopen twee jaar ontpopt als een onvermoeibaar tegenstander van de overheid als bedrijf. ‘Voor Winterswijk’ doet een voortdurende oproep tot minder bureaucratie en meer vertrouwen in eigen professionals.
We moeten goed nadenken over waarom we er als gemeente zijn en over de eisen waaraan we moeten voldoen. Het functioneren van de lokale overheid en politiek moet verbeteren. Wij zijn daarbij optimistisch dat mensen het vertrouwen weer terug gaan krijgen. De oplossing is namelijk eenvoudig: een democratie wordt sterker beleefd als burger bij veranderingen daadwerkelijk betrokken zijn. Een ieder wil en kan dan iets doen.
We geloven daarbij in eigen kracht en kunnen van Winterswijkers. Onderzoekbureaus zijn landelijk georiënteerd, daardoor minder lokaal gericht en ontberen echte kennis van de Winterswijkse situatie. We staan altijd open voor adviezen, ook van buitenstaanders, maar beslissen over Winterswijk kunnen en willen we zelf blijven doen. Daarvoor heeft de Winterswijker geen dure bureaus nodig. Wij vinden dat je altijd eerst naar elkaar moet luisteren. Er is voldoende specialistische kennis onder Winterswijkers. Ook ambtenaren hebben voldoende inhoudelijke kennis van zaken. Beide moeten echter wel van het college van B&W de ruimte en rugdekking krijgen om met die kennis aan de slag te gaan. Ambtenaren en bestuurders moeten meer uit de “bubble” van het gemeentekantoor komen, en bij de mensen en bedrijven langsgaan. Dit moet gewoonte worden, een doorlopend proces. Echte contacten in plaats van via sociale media.

Raadsakkoord
Er zijn voorbeelden waar gemeenteraden geen collegeprogramma hebben gemaakt, maar een akkoord met de samenleving. Waar Voor Winterswijk zeker van af wil is het zogenoemde ‘oppositie-coalitiedenken’ en op de persoon spelen. Inwoners zitten niet te wachten op politieke tegenstellingen, maar op samenwerking.
De gemeenteraad gaat in de ogen van ‘Voor Winterswijk’ in de periode 2022-2026 werken met een raadsakkoord. We willen daarmee de coalitie-oppositiestructuur doorbreken. Bij een coalitieakkoord vinden de onderhandelingen aan het begin van de periode plaats, achter gesloten deuren. Bij een raadsakkoord wordt door de hele raad afgesproken wat de onderwerpen zijn waar overeenstemming over is, en waarover niet. Over dat laatste kun je dan gedurende de raadsperiode van 4 jaar debatteren. Dat is een groot verschil. De versplintering die er door acht partijen in Winterswijk wellicht is, wordt door een raadsakkoord juist omgebogen naar snelle besluitvorming.
Een raadsakkoord creëert ruimte voor iedereen om vier jaar lang écht mee te doen. Bij een klassiek coalitieakkoord daarentegen worden tijdens de formatie de kaarten al geschud. Dat veroorzaakt die diepe groef tussen coalitie en oppositie en alles wat we nu “bestuurscultuur” noemen: de coalitie houdt elkaar vast en de oppositie gaat in de tegenstand.
Het overbruggen van de kloof tussen coalitie en oppositie is wat we willen. Op zoek gaan naar verbinding. Politieke verschillen overbruggen. We willen op thema’s raadsbrede afspraken maken. Zorgen dat het onderling vertrouwen tussen de partijen weer groot wordt. De politiek daarmee constructiever en positiever maken.

Doelstelling ‘Voor Winterswijk’:
Een raadsakkoord i.p.v. coalitieakkoord.

Snel voldoende betaalbare woonruimte voor jongeren en senioren realiseren in de kom en de buurtschappen door middel van herbestemming van bestaande panden, naast nieuwbouw op inbreidingslocaties.

‘Voor Winterswijk’ vindt dat jongeren onze kracht zijn tegen krimp. Jongeren moeten hier makkelijk kunnen blijven of terugkeren. Dan zijn betaalbare woonruimtes en faciliteiten nodig, en mogelijkheden om uit te gaan. Goede betaalbare jongerenhuisvesting voor met name starters en kleinere huishoudens (met één of twee bewoners) staat absoluut voorop. Jongeren zorgen ervoor dat onze voorzieningen (sportclubs, bibliotheek, zwemonderwijs, speeltuinen, musea en muziek- en cultuuronderwijs etc.) overeind blijven.

Tegelijkertijd willen we senioren enthousiasmeren om hun gezinswoning te verkopen en kleiner te gaan wonen. Deze grote groep boven 55 jaar verdient het dat we ons voor hen inspannen om een woonruimte te creëren waar ze met generatiegenoten kunnen verblijven, van zorg kunnen genieten als dat nodig is en waar voorzieningen als een supermarkt, apotheek en openbaar vervoer dichtbij zijn. Ouderen wonen nu soms in te grote, niet passende woningen met trap, drempels en vaak een tuin die steeds lastiger te onderhouden is. Terwijl starters en jonge gezinnen niet aan woningen kunnen komen. De door verkoop vrijkomende gezinswoningen kunnen dan doorstromen naar die jonge gezinnen. Om de woningmarkt open te breken, moet er op maat gebouwd worden voor senioren. Ze hebben dan in ieder geval een keuze om kleiner te gaan wonen. Als zij verhuizen naar een passende woningen, waar ze goed oud kunnen worden komen er veel huizen beschikbaar. Voor starters en jonge gezinnen.

Ellenlange wachtlijsten voor sociale huurwoningen en een ton overbieden om nog een koophuis te kunnen bemachtigen: er is een woningtekort en daarom lijkt het schijnbaar goed om huizen bij te bouwen. Maar je kunt ook anders naar dit probleem kijken: in 40 procent van de huizen woont nog maar één persoon, en dat percentage was nog nooit zo hoog.
In Nederland hebben we gemiddeld 65 vierkante meter woonruimte per persoon, meer dan ooit en ook meer dan in omliggende landen. In Duitsland is het gemiddeld 47 m2 per persoon, in Vlaanderen 47 in eengezinswoningen en 43 in appartementen. Volgens deskundigen zijn er dan ook heel wat gebouwen waar meer mensen in passen. Onze eerste focus ligt daarmee op één- en tweepersoonshuishoudens.

Gemiddeld wonen er maar iets meer dan twee mensen in een huis. In de jaren 70 waren dat er meer dan drie:

Het is als een trechter: je moet niet de bovenkant verder verbreden, maar de onderkant. Anders komt de doorstroming nooit op gang.
‘Voor Winterswijk’ vindt dat Jongeren onze kracht voor de toekomst zijn. Door de (jonge) aanwas en groei van Winterswijk kunnen voorzieningen overeind blijven en zijn er meer financiële middelen door de stijgende OZB- opbrengsten. Jongeren en terugkerende oud-Winterswijkers zijn juist de kracht tegen krimp. Groei door jongeren die terugkomen na hun studie elders of volwassenen die voor de zorg van hun alleenstaande oude moeder of vader weer dichterbij willen wonen. Kijk eerst met een open blik naar bijvoorbeeld de panden die over zijn gebleven uit onze rijke textielgeschiedenis. Kunnen we hierin misschien wel appartementen creëren voor starters en/of 55-plussers? Kunnen we schuurwoningen maken van bestaande ‘schoppes’? Kan de loopstal omgebouwd worden tot werkplaats of kan deze worden afgebroken en vervangen worden door een woonhuis?

Herbestemming van bestaande panden/complexen/vastgoed in de kom en buurtschappen is onze eerste optie, zodat jong en oud weer betaalbaar kunnen wonen. ‘Voor Winterswijk’ gaat écht heel snel woonruimte creëren. Door éerst bestaande panden om te bouwen tot appartementen worden we flexibel voor jong én oud. En maken we vooral tempo. Nieuwbouwwijken op landbouwgrond zijn vooralsnog niet aan de orde.

Tot slot horen wij veel geluiden dat er in Winterswijk niks te doen is voor de jongeren. Dan gaat het met name om de leeftijd van de schoolgaande jeugd, maar ook de jongvolwassenen. ‘Voor Winterswijk’ zal dan ook alle initiatief van en voor deze doelgroepen aanmoedigen, adviseren in de randvoorwaarden en meedenken in de mogelijkheden voor nieuwe ontwikkelingen in deze. Belangrijk voor ‘Voor Winterswijk’ is dat de regie hierover bij deze groep zelf ligt. Zij weten zelf het beste wat er nodig is.

Doelstelling ‘Voor Winterswijk’:
400 extra wooneenheden (van 65-75 m2 met een koopprijs van € 135.000 of huurprijs van € 750) in de kom en 100 extra wooneenheden in de buurtschappen (voor 31 december 2024), naast nieuwbouw op inbreidingslocaties.

Natuur- en landschapsbeheer & kringlooplandbouw: In het buitengebied nieuwe en blijvende verdienmodellen voor de landbouw stimuleren, zodat er een helder toekomstperspectief is. Boeren de ruimte geven om te verduurzamen en inzetten op nieuwe technieken. Zodat door ‘Boeren met de natuur’ ons unieke coulisselandschap in stand kan worden gehouden.

Met ‘de natuur’ voor in de mond wordt prachtige boerenfamiliebedrijven het bestaansrecht ontnomen. De overheid lijkt losgezongen van de werkelijkheid van het platteland. De dragers van ons Nationaal Landschap worden ongewenst verklaard en betutteld. Het protest van Voor Winterswijk richt zich op de huidige plattelandsvisie van de gemeente, waarin minder ruimte komt voor landbouw en meer voor natuur. Landbouwgrond wordt opgeofferd ten faveure van natuurgrond, zonnepanelen en industrie. Onacceptabel. Immers: landbouwgrond zorgt ervoor dat het fraaie coulisselandschap blijft. Voor Winterswijk zegt: stel als overheid heldere milieudoelen, maar laat het aan de boeren over hoe die doelen het best bereikt kunnen worden. Dat is namelijk het ondernemerschap en expertise van de boer. Wij willen dat de overheidsdoelen en niet dat de middelen om die doelen te bereiken, worden voorgeschreven.
Wat zijn die (landelijke) overheidsdoelen? Kringlooplandbouw, natuur- en landschapsbeheer, innoveren in het scheiden van urine & mest en helaas ook krimp van het aantal veehouders. Boeren spelen in deze omwenteling weliswaar de hoofdrol, maar ze kunnen het niet alleen. Belangrijkste daarbij voor Voor Winterswijk is de ontwikkeling van een divers palet aan nieuwe verdienmodellen voor de boer. Voor het behoud van cultuurhistorisch erfgoed en ons Waardevol Cultuur Landschap is herstel, functieverandering en functiecombinatie noodzakelijk. Vier Natura-2000 gebieden om ons heen maken het ons daarbij niet gemakkelijk. Boeren zijn daarbij hard nodig. Én een landschapsfonds.

Innovatie/Technische maatregelen
‘Voor Winterswijk’ wil waar het kan innoveren, niet alleen het reduceren van de veestapel als feit accepteren. We dienen allereerst te kijken naar oplossingen voor de boeren die blijven, de ‘blijvers’.
Anderhalf miljard is door de overheid geoormerkt voor vermindering van de stikstofemissie via technische maatregelen. Melkveehouders willen hun stallen moderniseren zodat urine en mest van de koeien gescheiden worden, waardoor er minder stikstofuitstoot plaatsvindt.
Uit studies van Universiteit Wageningen blijkt dat het zeven tot acht keer goedkoper is voor de belastingbetaler om boeren te helpen met innovaties om mest en urine te scheiden dan om hen uit te kopen. Denk aan de Lely Sphere, een grote rode machine die 70 procent van de stikstof uit de stal weg haalt om dit later in te zetten als meststoffen. En er zijn meer van dit soort technieken. Denk aan de ‘stikstofkraker’ van JOZ en het koeientoilet van Hanskamp. Vergunningen hiervoor dienen positief bekeken te worden.

Natuur- en landschapsbeheer
‘Voor Winterswijk’ wil het karakteristieke landschap van Winterswijk voor de toekomst behouden, mét de flora en fauna die daarbij hoort. Zoekt daarbij nadrukkelijk de samenwerking en expertise met/van Particulier Agrarisch Natuurbeheer (PAN) en Vereniging Agrarisch Landschap Achterhoek (VALA). Als agrarisch collectief voeren ze, samen met circa 900 leden, de regeling Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) uit in de Achterhoek. De ANLb-regeling ondersteunt boeren (en particulieren) om hun grond zo te beheren dat leefgebieden van veel soorten planten en dieren die van internationaal belang zijn, in stand blijven. Veel maatregelen die goed zijn voor deze soorten vragen een extra inspanning. Het ANLb biedt een vergoeding voor deze extra inspanning.
Helaas is dit potje geld niet toereikend.

Kringlooplandbouw
Kringlooplandbouw houdt in dat we agrarische biomassa en de daarin opgeslagen voedingsstoffen vasthouden in het voedselsysteem. Door nog veel zuiniger om te gaan met schaarse grondstoffen en minder biomassa te verspillen, hoeven minder voedingsstoffen van elders te worden aangevoerd in de vorm van bijvoorbeeld Groene Weide Meststof (GWM) en geïmporteerd veevoer. Het sluiten van kringlopen wordt de nieuwe leest waarop de landbouw is geschoeid.
Voor de veehouder betekent kringlooplandbouw dat hij vooral gebruik maakt van ruwvoer uit eigen land en van reststromen. Voor de akkerbouwer betekent kringlooplandbouw dat hij zoveel mogelijk gebruik maakt van dierlijke mest, compost en gewasresten om het bodemleven te stimuleren. Verder maakt hij maximaal gebruik van agrobiodiversiteit op en in de bodem en teelt hij bij voorkeur robuuste dubbeldoelgewassen, waarvan de resten (bladeren, stengeldelen) bruikbaar zijn als veevoer of plantenvoeding. Dierlijke mest wordt niet meer als drijfmest opgeslagen in de mestput, maar al op de boerderij gescheiden in een droge (feces) en natte (urine) fractie.
Het aansluiten bij natuurlijke processen is niet alleen gunstig voor de landbouw, maar draagt ook bij aan een fraai en gewaardeerd natuurlijk boerenlandschap. Een vorm van kringlooplandbouw die hierin een stap verder gaat is een ’natuurinclusieve’ landbouw, die specifiek is gericht op het behoud en het gebruik van natuur en biodiversiteit in en om het bedrijf in een natuurrijk boerenlandschap.

Krimp van het aantal veehouders
Het lijkt erop dat het kabinet drastische maatregelen gaat nemen voor de veehouderij. Vooral de rundveehouderij zal krimpen door gerichte uitkoop van veehouderijen bij natuurgebieden. Opgeteld bij de krimp die al gaande is, een afname van maar liefst 40% denkbaar tot 2030. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) zal het aantal bedrijven net zo hard afnemen: 3% per jaar. Het grote verschil met de ontwikkeling tot nu toe: de ruimte die vrijkomt van stoppers, komt niet beschikbaar voor groeiers. Een warme sanering dus.
In de nieuwe kaart van LNV (ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) valt Winterswijk in Zone D: er kan wel landbouw zijn maar deze zal altijd in dienst staan van natuurbeheer.
Maar stikstof is niet het enige wat daarbij telt. Voor Winterswijk hamert op samenhangende aanpak van de grote problemen die er zijn, zoals water (kwaliteit en kwantiteit = wateroverlast en droogte), biodiversiteit, klimaat & hittestress, PFAS en stikstof.
Hoe ziet dat opkopen er uit? € 8 miljard is bestemd voor opkoop van fosfaat en dierrechten van stoppende ondernemers. Uitgangspunt is daarbij 100% vergoeding voor de rechten en ook voor de opstallen.
Belangrijkste speerpunt (nu al) is het opkopen van de zogenaamde piekbelasters bij natuurgebieden. Dit zijn bedrijven die minimaal 2 mol N per hectare per jaar depositie veroorzaken op Natura 2000-gebieden binnen een afstand van 10 kilometer.
Voor Winterswijk ziet dit als een ‘natuurlijk verloop’. Waar we wel invloed op uit kunnen oefenen is wat er met de vrijgekomen panden gebeuren gaat en hoe we met name de blijvers gaan helpen. Daar ligt onze grote focus!

Samengevat
Als Winterswijkse agrariër en ondernemer wil je vooruit. Perspectief is dan ook nodig en dat vraagt om investering in kringlooplandbouw, natuur- en landschapsbeheer, innoveren in het scheiden van urine en mest en wellicht acceptatie van natuurlijke krimp van het aantal veehouders. Steeds meer agrariërs maken zich klaar voor die toekomst. Er is al een uitgebreid aanbod aan regelingen en ondersteuning. Voor Winterswijk wil met zoveel mogelijk organisaties samen werken aan die toekomstbestendige landbouw. Om alle mogelijkheden uit te nutten. Helaas is er een groep mensen in de politiek en de media die niet veel opheeft met de veehouderij en probeert het verzet in de maatschappij aan te wakkeren. Voor Winterswijk denkt gelukkig wel heel positief over boeren.
Zíj zijn namelijk de sleutel om ons fraaie coulisselandschap in stand te houden.

Doelstelling ‘Voor Winterswijk’:
Het (eindelijk) daadwerkelijk oprichten van een landschapsfonds, met hierin een eenvoudig toepasbaar beloningssysteem zodat men activiteiten kan ontplooien op het gebied van landschap, cultuur en cultuurhistorie. We zetten ons in om de natuur mét de boerenbedrijven te versterken. We gaan op zoek naar nieuwe toekomstige en blijvende verdienmodellen voor de boer en stimuleren nieuw ondernemerschap in het buitengebied. De komende jaren gaan we zoeken naar slimme, nieuwe technische oplossingen die goed zijn voor de natuur en voor de bedrijfsvoering van de boer.
Het wegwerken van barricades of papieren tijgers heeft daarbij volgens Voor Winterswijk prioriteit. Wij gaan voor snelle uitgeklede procedures, waarin veel meer op de gebruiker wordt gericht en veel minder op de procedure. Een nieuw aan te stellen vertrouwenspersoon gaat alle gebruikers en hun mogelijkheden in kaart brengen.
Wij maken van Winterswijk een gebied, waarin onze boeren zelf meeschrijven in de regie.

Toekomstbestendige revitalisering van huidige industrieterreinen in plaats van onnodig nieuw industrieterrein in het buitengebied. We pakken leegstand en ouderdom proactief aan door herontwikkeling en gaan daardoor verpaupering tegen.

Nieuw industrieterrein ontwikkelen in het fraaie buitengebied is geen goede oplossing. Immers: het bestaande industrieterrein zal verpauperen. Je ziet de gevolgen daarvan nu al. Dat kan veel beter. En creatiever. Voor Winterswijk wil met veel energie inzetten op het vergroten van de aantrekkelijkheid van de bestaande bedrijventerreinen. We gaan bedrijven nú faciliteren met gronden en panden die we als gemeente al in bezit hebben of kunnen herontwikkelen. Geen nieuw industrieterrein in ons fraaie buitengebied. Eerst gebruiken wat er al is. De industrie blijven centreren, niet her en der. Herstructurering en intelligent ruimtegebruik van de huidige bedrijventerreinen staat voorop. In het provinciaal beleid, de Omgevingsvisie, wordt gestreefd naar (bestaande) ruimtelijke kwaliteit en het zorgvuldig gebruik van de beschikbare ruimte op bestaand bedrijventerreinen.

• Is er ruimte op het huidige terrein van de ondernemer (intensivering van het gebruik van het bestaande perceel)?
• Is er ruimte beschikbaar op een bestaand bedrijventerrein?
• Is er ruimte op een nieuw bedrijventerrein?

Een bruikbaar instrument hierbij is matchmaking. In het contact met een bedrijf zullen we het bedrijf attenderen op en stimuleren na te denken over het volgende:

• Is er een mogelijkheid om zich te vestigen in een bestaand pand?
• Bij verplaatsing: welke activiteiten onderneemt men om het te verlaten pand weer gevuld te krijgen?

Voor Winterswijk richt zich met name op reeds aanwezige plaatselijke bedrijvigheid die qua aard en schaal past bij de gemeente: veel mensen op weinig vierkante meters. De komst van arbeidsextensieve megahallen (weinig mensen op veel vierkante meters) naar nieuw industrieterrein is absoluut onwenselijk.
We benutten daarbij vooral bestaande organisatie(s) en overlegstructuren als OWIN, OBW en dergelijke.
Door éerst bestaande panden om te bouwen of te saneren worden we flexibel en maken we vooral tempo. Het gebied krijgt een nieuwe boost, staat weer op de kaart. Een mooie ontwikkeling waardoor bestaande bedrijven op oudere terreinen ook automatisch weer in beweging komen.
Nieuw industrieterrein op landbouwgrond is vooralsnog niet aan de orde.

Ter overweging: Je kunt in de snel veranderende wereld waarin wij nu leven niet 20 jaar vooruit kijken. Kijk alleen maar hoe Covid-19 de economie pijlsnel heeft veranderd, bijvoorbeeld ook in termen van werken op afstand, logistiek, etc. Het voor de lange termijn plannen van de Misterweg als nieuw industrieterrein is dan ook onnodig.

Doelstelling ‘Voor Winterswijk’:
15 hectare bestaand industrieterrein herontwikkelen door als gemeente actief verouderde panden te ontwikkelen, betrokken ondernemers naar een nieuwe en betere plek te begeleiden, deze oude panden te slopen en daarmee nieuw geoptimaliseerd industrieterrein creëren (voor 31 december 2025).

‘Voordeurdelen’ door brede inzetbaarheid: het gaat ons om de voorzieningen en functies zelf, niet om het onroerend goed. Door de handen ineen te slaan en voorzieningen samen te voegen kunnen we huidige accommodaties kwalitatief flink opwaarderen / aanpassen zodat ze gedeeld kunnen worden en de kosten omlaag gaan.

Multifunctioneler gebruik van voorzieningen. ‘Voordeurdelen’ = goede voorzieningen optimaal gezamenlijk benutten. Breed inzetbare multifunctionele accommodaties (MFA) of multifunctionele centrums (MFC) maken: schoolgebouwen, schouwburg de Storm, sportaccommodaties, Gerrit Komrij College, bibliotheek. Kijken wat er al is, wat we kunnen opwaarderen en niet iets onnodig nieuws (en duurs) creëren. Het omvormen van de Molukse kerk Immanuël tot buurtcentrum in Winterswijk-Oost is er een mooi voorbeeld van.

Een multifunctionele accommodatie (MFA) is een samenwerkingsverband waarbij verschillende maatschappelijke organisaties vanuit een centrale locatie hun voorzieningen, producten en diensten aanbieden. In veel gevallen zijn de organisaties gehuisvest in één gebouw. Soms betreft het een locatie met verschillende gebouwen, in dat geval wordt ook wel gesproken van een multifunctionele zone of multifunctioneel centrum (MFC).

Het doel is namelijk altijd om goede voorzieningen aan te bieden, niet om gebouwen te exploiteren. De ontwikkeling en realisatie van deze functies vraagt om een andere kijk op inpassing, gebruik en beheer. De centrale vraag is om mogelijke innovaties in ruimtegebruik van maatschappelijke voorzieningen in Winterswijk helder in beeld te krijgen. Daarvoor is een integraal plan opstellen voor alle voorzieningen noodzakelijk.
Wij accepteren in ieder geval geen grootheidswaanzin. Voorzieningen dienen namelijk ook financieel toekomstbestendig te zijn. Ook in mindere tijden moeten we die voorzieningen overeind kunnen houden. Om die reden kiezen wij niet voor de bouw van een compleet nieuwe muziekschool, maar kiezen we veel liever voor het onderbrengen van muziek-, cultuur- en dansonderwijs in bijvoorbeeld het Gerrit Komrij College en/of schouwburg de Storm. Zoals al eerder gezegd; altijd met de Winterswijkse maat.
Houd je vooral bij je kernactiviteiten: voorzieningen aanbieden als zwemmen, lezen, muziek, sporten, onderwijs, dans etc..
Door accommodaties te delen zoek en bevorder je bovendien de samenwerking en Naoberschap tussen mensen. Combinaties maken de voorzieningen sterker. Samenwerkende mensen maken de voorzieningen sterker. Samengevat: Kwaliteit van de faciliteiten flink omhoog, kosten toch omlaag. Zodat we toekomstig ook een gezonde financiële situatie hebben.

Doelstelling ‘Voor Winterswijk’:
Uiterlijk 31 december 2022 een Integraal plan opstellen voor alle voorzieningen (vergelijk met sportnota in 2007) waarin delen tot een MFA in bestaande panden het uitgangspunt is. Zodat de subsidies voor huisvesting voor deze faciliteiten met 50% dalen zal op 31 december 2025.

Eerst isoleren, dan pas aan de slag met lange termijn energieopwekking. Isolatie van woningen aanjagen tot label A of B. Volop zonnepanelen op boerendaken en bedrijfsgebouwen. Windenergie op land heeft niet de voorkeur. Wel het investeren in energieopslag en nieuwe technieken (zoals waterstof).

Energiebesparing en isolatie
Het voorkomen van een tweedeling is het belangrijkste aandachtspunt van Voor Winterswijk.
Mensen met elektrische auto, zonnepanelen op het dak en goede isolatie zien de maandelijkse energielasten momenteel dalen. Aan de andere kant is er een groep die door de stijgende energieprijzen netto steeds minder kan besteden. Om deze tweedeling tegen te gaan willen we accenten zetten op een betere isolatie van je woning: realistische en betaalbare verduurzaming. We kijken daarbij vooral naar de sociale woningbouw en de overige huurwoningen. Iedereen wil wel zijn of haar steentje bijdragen aan duurzaamheid, maar in de praktijk is voor de gemiddelde burger de betaalbaarheid heel erg belangrijk.
Voor Winterswijk is van mening dat er allereerst zeer fors op besparing ingezet moet worden. Wat niet gebruikt wordt, hoeft immers ook niet opgewekt te worden. We zetten in op een mix van energiebesparing en isolatie. Om die reden voeren we de vier aanbevelingen van de Energietafel uit 2017 (die de gemeenteraad adviseerde over de energiemix zodat Winterswijk al in 2030 energieneutraal is én blijft) zo snel mogelijk uit. In combinatie met de zonneladder (zie de afbeelding). In de volgorde zoals ze door de opstellers bedacht zijn in diezelfde zonneladder.
Er wordt uitgegaan van de volgende vier adviezen uit de energiemix:

• Zet maximaal in op de besparing en verduurzaming van het energieverbruik van woningen, bedrijfspanden en andere gebouwen en installaties.
• Ontwikkel een wijk-, doelgroep en gemeente-brede aanpak. Er moet hiervoor snel een wijkgericht plan komen voor de verduurzaming en de middelen hiervoor zo snel als mogelijk beschikbaar stellen.
• Zet maximaal in op zonne-energie (daken en grondgebonden) en neem de doelstelling van de energietafel over de komende 5 jaar maximaal van de daken voor zonnepanelen te benutten.
• Elektrificeer woningen, bedrijven en andere gebouwen en installaties en maak gebruik van hybride oplossingen.

De eerste twee punten hebben onze eerste aandacht. Laaghangend fruit als eerste plukken. Een energiezuinig huis heeft goede isolatie (vloer, gevel/muur en dak), triple of HR++ isolatieglas, energiezuinige verwarming en zonnepanelen). Eerst isoleren, dan pas aan de slag met lange termijn energieopwekking. Zoveel mogelijk woningen op energielabel A brengen. Isolatie subsidiëren. Begonnen wordt bij de woningen die het slechtst geïsoleerd zijn. Huishoudens met een laag inkomen kunnen rekenen op extra financiële steun. Subsidies voor verduurzaming moeten met name naar de lagere inkomens. Zodat we hen die minder te besteden hebben direct kunnen helpen. En we een tweedeling voorkomen.

Geen “gedoe” door actief contact
Bij veel mensen is de grootste barrière voor het duurzaam maken van hun huis: het vooruitzicht dat ze de zolder moeten opruimen… (wetenschappelijk onderzocht). Er komt heel wat op je pad bij verduurzaming: informatie inwinnen, subsidie aanvragen, installateur zoeken, zolder opruimen etc.
Om het ‘gedoe’ daarbij zo klein mogelijk te laten zijn, zodat iedereen dit graag doet, dient er actiever gebruik te worden gemaakt van een ‘energiecoach’ die ontzorgt en adviseert. Centrum Duurzaam Winterswijk in het raadhuis heeft daarin een belangrijke rol. Voor Winterswijk opteert voor de komst van een energie-adviseur die bij jou thuis langskomt en alle kenmerken van de woning opneemt. Met bewoners zal actief contact worden opgenomen. Je kunt ongeveer 20 procent subsidie krijgen voor het isoleren van je buitenmuren, vloer, dak en ramen. En er is ook een subsidie voor een al dan niet hybride warmtepomp en zonneboiler. Met de Energiebespaarlening kun je geld lenen tegen een aantrekkelijke rente. Je betaalt bovendien geen afsluitkosten. We helpen je te ontdekken hoe het werkt en hoeveel je kan lenen.
Sinds 2017 zijn maar 213 eengezinswoningen in Winterswijk verduurzaamd. Dat tempo moet snel omhoog. Woningbouwverenigingen hebben prachtige plannen, maar in de praktijk gebeurt er nog te weinig. Wij willen dat woningbouwverenigingen en particuliere verhuurders hun plannen versnellen. Sterker nog, woningcorporaties krijgen een signaal: Op termijn mogen woningen met slechte isolatie niet meer worden verhuurd.

De daken op met zonnepanelen
Daarna komen punt c en d. Niet de weide in, maar wel de daken op met zonnepanelen. Voor Winterswijk kijkt niet naar ongewenste ontwikkeling van zonnevelden, maar naar de voorkeursvolgorde van de zogeheten ‘zonneladder’. Bijvoorbeeld zonnepanelen op vuilnisbelten en in bermen van spoor- en autowegen (punt 2). De zonneladder moet voorkomen dat zonnepanelen op landbouw- en natuurgrond gelegd worden (pas het laatste punt, punt 4) als dat niet nodig is. Zonnevelden tasten het landschap, de bodem en de landbouwstructuur aan. We zien deze ontwikkeling als volkomen haaks op de brede regionale samenwerking op duurzaam bodembeheer en verduurzaming van de landbouw en groene ruimte.

Niet als gemeente zélf het net dicht gooien
De door subsidie kunstmatig gecreëerde enorme verdienpotentie van zonnevelden leidt tot een ware run van investeerders op het verkrijgen van vergunningen voor zonnevelden. Terwijl de inspraakprocedures nog lopen is inmiddels ongeveer de halve opgave voor zonne-energie in de Achterhoek al vergund! Deze grootschalige zonnevelden resulteren bovendien in grootschalige subsidie-export en staan haaks op doelstellingen rond lokaal eigenaarschap en betrokkenheid. Kostbare landbouwgrond opofferen is om die reden bij Voor Winterswijk pas de laatste optie.
Voorbeeld? Eerst wat cijfers. Wind op zee groeit in 2030 naar tenminste 49 TWh/jaar (zie klimaatakkoord.). Dat is per Nederlander 2.787 kWh per jaar. Voor de gemeente Winterswijk in totaal een equivalent van 80 GWh per jaar. Dan is er nog maar max. 40 GWh per jaar nodig uit zon/wind. Die 40 GWh is al vergeven aan projectontwikkelaars Arresveld/Masterveld. Het beoogde Masterveld-park van Solarcentury van 61 hectare met 200.000 zonnepanelen (met een vermogen van 73 megawattpiek) behoort tot de grote parken in Gelderland, zelfs in Nederland. Een project waar buiten de grondeigenaren weinig burgers of bedrijven uit Winterswijk aan zal verdienen: De zonnepanelen komen niet uit Winterswijk en ook het werk wordt niet gedaan door Winterswijkse bedrijven. Sterker nog: Project-ontwikkelaar Solarcity, die de vergunningen al rond heeft, kreeg van het huidige college met terugwerkende kracht ook nog eens bijna €400.000,- als korting op de leges uit onze gemeentekas. Terwijl dezekosten ook vanuit de rijks SDE subsidie worden vergoed …

De gemeenten in de Achterhoek hebben samen afgesproken om in 2030 energieneutraal te zijn. Dat moet enerzijds gebeuren door besparing, zoals het verduurzamen van woningen, en anderzijds door het opwekken van groene energie met windmolens en zonne-energie. Dat laatste vraagt echter om aanpassingen aan het elektriciteitsnet. Het zonnepark zal direct worden aangesloten op het onderverdeelstation van Liander gelegen aan de Mentinkweg. De lengte van het kabeltracé bedraagt circa 9 kilometer. De benodigde capaciteit die nodig is voor het aansluiten van het zonnepark is al door Liander gereserveerd. Bovendien: de huidige capaciteit van het Liander-onderstation aan de Rondweg is 56 megawatt en gaat pas in 2024 naar meer dan 80 megawatt. En die extra capaciteit is alleen beschikbaar voor zeer grote opwekinstallaties van enkele duizenden panelen. Die 73 mWp gaat er ook nog eens voor zorgen dat zonnestroom van daken niet meer door de leiding kan van ons onderstation. De projecten Arresveld/Masterveld mogen daarmee helaas het laatste beetje transportcapaciteit inzetten voor hun eigen projecten, en daarmee onze eigen Winterswijkse bedrijven beperken tot kleinverbruikers met aansluitingen van max. 200-250 panelen. Je gooit als gemeente zélf het net dicht. Niet uit te leggen als je als gemeente burgers, boeren en bedrijven subsidie wilt geven om zonnepanelen op hun dak te leggen.

De energiemix zoals Voor Winterswijk die ziet moet er toe leiden dat extra zonneparken noch grote windmolens in Nationaal Landschap Winterswijk nodig zijn. Energieneutraal in 2030, echter na 2023 geen windmolens in Winterswijk (horen op zee, daar waar het waait!), maar wel indirecte participatie in windmolens op de Noordzee. Energiebronnen kunnen volgens ons zowel binnen als buiten de gemeentegrenzen staan. Duidelijk is dat we energie van zee kunnen, zelfs misschien zouden moeten meenemen in het begrip energieneutraliteit. Een direct aandeel in wind op zee is niet haalbaar zijn omdat er voor projecten op zee waarschijnlijk geen participatie door particulieren/gemeenten etc. beschikbaar komt. Indirecte participatie is een passend instrument om draagvlak voor windparken op zee te verkrijgen.

Doelstelling ‘Voor Winterswijk’:
Er moet maximaal op besparing ingezet worden: 35% besparen en 1000 woningen (en bedrijven) per jaar ‘aanpakken’ om te verduurzamen d.m.v. isolatie en zonnepanelen. 75% duurzame energie opwekken door nog eens 400.000 zonnepanelen op daken te plaatsen. Resterende 25% duurzame energie door indirecte participatie in windmolens op de Noordzee. Uiterlijk 31 december 2025.

Ondernemers de ruimte bieden om mooie (slechtweer)voorzieningen te realiseren om het hele seizoen door een eersteklas toeristische trekker te zijn. Altijd passend binnen ‘de Winterswijkse maat’. Verlenging van het seizoen is een betere optie dan verhoging van het aantal bezoekers in het huidige (korte) seizoen.

Cultuurhistorisch erfgoed is van groot belang voor ons toerisme en recreatie. Het traditionele laagseizoen biedt waardevolle kansen om de groei van het toerisme in goede banen te leiden. Het spreiden van het toerisme door het jaar heen staat ook bij veel van de ondernemers hoog op de agenda. In het laagseizoen, bijvoorbeeld in januari en februari, zien we het toerisme op veel plekken stilvallen. Als we deze maanden beter weten te benutten, kunnen we hiermee de groei in andere maanden weer wat ontlasten. Dit zorgt ervoor dat de groei van het toerisme positief blijft voor ondernemer, werknemer en de buurt.

Wij willen verdere kwalitatieve uitbreiding van vrijetijdsbesteding, ontspanning, vermaak en amusement mogelijk maken. Betere faciliteiten in plaats van grotere faciliteiten.
Zijn er voldoende slechtweervoorzieningen? Zodat we seizoenverlenging realiseren? Verspreid door de buurtschappen vind je al diverse boerderijwinkels, theetuinen, wijngaarden, kaasboerderijen, kijk- en pluktuinen, bijzondere horecagelegenheden, klompenmakerijen, likeurstokerijen, vloermouterijen, ambachtelijke bakkers, slagers en ijsmakers. Wij steunen zoveel mogelijk plannen en initiatieven van ondernemende Winterswijkers in die richting.

Winterswijk dient gebruik te maken van haar werkelijk onderscheidende kwaliteiten. Toerisme en recreatie zijn een economische ontwikkelingskans die in Winterswijk veel perspectief biedt.

Doelstelling ‘Voor Winterswijk’:
Eigen initiatieven en ondernemerschap ondersteunen om seizoenverlenging te realiseren. Maar altijd passend binnen de Winterswijkse maat: zowel qua grootte (inbreiding i.p.v. uitbreiding) als financieel.

Maatschappelijk meedoen door zelfregie en eigen kracht te ondersteunen. Niet overnemen en betuttelen, maar zelf verantwoordelijkheid en regie nemen op participatie, werk, zorg en armoede.

‘Voor Winterwijk’ werkt vanuit de visie dat inwoners zelf zeggenschap en regie hebben over hun leven. De betrokkenheid van mensen bij elkaar en bij de samenleving. Naoberschap. Zorg en welzijn dichtbij de inwoners van Winterswijk.

Maatschappelijk meedoen (participatie), werk, zorg en armoede kun je niet los zien van elkaar. In de praktijk zie je vaak dat één probleem niet op zichzelf staat, maar in samenhang bekeken moet worden. Voor Winterswijk heeft dan ook als uitgangspunten:

• Dichtbij de inwoners;
• Meer regie bij de inwoner: de inwoner als eigenaar van probleem én oplossing;
• De leefwereld leidend laten zijn in plaats van de systeemwereld;
• Betrokkenheid van sociaal netwerk;
• Uitgaan van wat mensen kunnen en wat mensen met elkaar kunnen.

Bovenstaande uitgangspunten zijn de basis geweest voor de transities van de WMO en de Jeugdwet naar de gemeenten. In de Jeugdwet en de WMO komen deze punten samen in het recht voor burgers om een eigen plan te maken met mensen die bij hen betrokken zijn. In de Jeugdwet wordt dit het familiegroepsplan genoemd, de WMO spreekt over persoonlijk plan. Alleen daarmee zijn we er niet.

Omkering besluitvorming – cultuurverandering
Het leidend laten zijn van de vraag van een burger aan overheid of organisatie vraagt om het anders inrichten van besluitvorming, van werkprocessen en van geldstromen. Dat vraagt nogal wat in een systeem dat gewend is om radicaal anders te werken dan waar nu naar gestreefd wordt. Zowel van overheid, maatschappelijk middenveld als van inwoners vraagt de nieuwe situatie om anders handelen dan men gewend is.

‘Voor Winterswijk’ staat voor deze andere manier van werken, deze nieuwe cultuur. Om deze omslag te maken moeten we eerst investeren in de kracht van de Winterswijkers zélf, en mensen meer zelf regie te laten nemen, zodat mensen uit de problemen komen, maar vooral mensen uit de problemen hóuden! (Familie-)ervaringsdeskundigen weten wat kracht van zelfregie is en wij vinden hun rol cruciaal in deze andere manier van werken. In plaats van het bedenken van oplossingen voor inwoners, zorgen we ervoor dat inwoners zélf aan zet zijn. Op die manier wordt ingrijpen voorkomen bij problemen, zoals een dreigende uithuisplaatsing, huisuitzetting of opname. Het bespaart tranen en euro’s. Winst voor iedereen!

Samenhang in de Jeugdzorg
‘Voor Winterswijk’ wil inzetten op meer samenhang en samenwerking in jeugdzorg. ‘Flip-the-system’, en zet het cliënten en professionals in de 1e-lijns Jeugdzorg zoveel mogelijk zelf aan het roer in de jeugdhulp, zodat een zo effectief en liefdevol mogelijke jeugdhulp ontstaat. Geen zorg-cowboys, maar specialistische zorgpartijen die werken vanuit de vraag vanuit deze 1e-lijns jeugdzorg en samenwerken onder de belemmering van ‘schotten’. ‘Voor Winterswijk’ zou ook graag zien dat deze specialistische zorg weer gefinancierd gaat worden vanuit het rijk. ‘Voor Winterswijk’ vindt wachttijden in de jeugdzorg onacceptabel.
Daarnaast wil ‘Voor Winterswijk’ investeren in preventieve voorzieningen die buiten de jeugdzorg worden opgezet waardoor de druk op de jeugdzorg kan worden verminderd. Preventieve hulp en steun die beschikbaar is via voorzieningen waar jongeren en gezinnen in hun dagelijkse leven mee te maken hebben. Denk hierbij aan onderwijs, de huisarts ensportclubs. Preventie Platform Jeugd is dé betrouwbare partner hierin.

Armoede
‘Voor Winterswijk’ staat ook volledig achter de doelstelling ‘Winterswijk Armoedevrij in 2040’ en ondersteunt de in- gang-gezette activiteiten. Wij willen de ‘opgavengerichte-projectstatus’ vervangen en de activiteiten ‘die effectief gebleken zijn’ integreren in de huidige werkwijzen.

De Post
‘Voor Winterswijk’ wil ‘de Post’ behouden zoals deze nu is! Goede samenhang in zorg en welzijn kan alleen als je elkaar ontmoet en kent. Frontoffice én backoffice niet uit elkaar halen! Mogelijk is versterking van de ‘frontoffice’ nodig door scholing en deskundigheidsbevordering.

Werk/Arbeidsmarkt
‘Voor Winterswijk’ wil inzetten op scholing: maak gebruik van wat er regionaal al is ontwikkeld, zodat vraag en arbeidsmarkt (voor jongeren als voor de oudere werknemer en met arbeidsbeperking) bij elkaar gebracht wordt. Denk ook aan bijscholing in basisvaardigheden (taal, rekenen en digitaal). Anders komen mensen niet meer mee. Daarnaast is belangrijk om te investeren in bedrijven, hen te begeleiden en dat te doen wat nodig is, om werkplekken geschikt te maken en een meerwaarde voor dat bedrijf te leveren.

Doelstelling ‘Voor Winterswijk’: Winterswijk armoedevrij in 2040. Minder dan 5% bevolking onder ‘lage- inkomensgrens’ in 2030. Het accent ligt op ‘meedoen’.